Evet bu yazı coğrafi işaret hususunda üçüncü yazı. Ha bi de bu yılın Haziran ayı içerisinde Sayın İhsan Tarakçı büyüğümüz ile yaptığımız “Birazda konuşalım” programının konusuydu. Orada detaylı konuşmuştuk.
Ancak son yazım olan “Kayısı” başlıklı yazıdan sonra bilgi talebiyle birlikte önemli sayıda mesajlar aldım.
En çok sorulanlardan başlayalım…
Yemek veya yöresel herhangi bir ürünün niye tescilinin alınmadığı gibi çok sayıda soru geldi.
Coğrafi işaret yada Coğrafi Tescil işlemi için konuyla ilgili STK veya Meslek Örgütü, Ajanslar, Kamu kurumları, Yerel Yönetim yada benzeri tüzel kişiliklerin başvurusu gerekiyor. Başvuru için o ürünün laboratuvar sonuçları ile hikayesi ve destekleyici belgelerin hazır edilmesi lazım. Laboratuvar sonuçları şunun için isteniyor. Bir ürünün farklı il ve ilçelerde üretimi veya yetişmesi söz konusudur. Kayısı gibi, Üzüm gibi, Elma gibi… İşte başvurulan ürün için “Bizim buranın üzümü şu laboratuvar sonuçları ile diğerlerinden ayrılıyor” denilmesi gerekiyor ki, Türk Patent ve Marka Kurumu (TPMK) belgelendirme yapabilsin. Başvurudan sonra yaklaşık 6 aylık bir askı süresi gerekiyor. Çünkü bu dönemde TPMK ürüne itirazları kabul ediyor. Bu itirazlara ve savunmaya göre başvuru kabul ediliyor veya red ediliyor…
Peynirli ekmek, sekiz köşe şapka ve yumurta topuk ayakkabının başka iller tarafından tescillendiği bununla ilgili ne yapılabileceği soruluyor.
Adı geçen bu üç ürün Elazığ kültür ve içtimai hayatında tarihi süreç içerisinde var olan ürünler. Ve hala aktif olarak yer alıyorlar. Dolayısı ile titiz bir hazırlık ile Elazığ Peynirli Ekmek, Elazığ Sekizköşe Şapka ve Elazığ Yumurta Topuk Ayakkabı şeklinde tescil edilebilir. Çünkü bu ürünlerin Elazığ’la özdeşleştiğini belgeleyen çok sayıda veri mevcut.
Avrupa Birliği (AB)’de tescilli ürünümüz var mı diye soranlar var… Maalesef yok. Türkiye’nin AB’de onaylı ürün sayısı 40 adettir.
Daha önce yazdım ve programda anlattığım şekilde hem iç piyasada hem de AB ülkelerinde yüksek ekonomik değer ihtiva eden ve TPMK tarafından Elazığ adına tescilli olan ürünlerimizden Menceki Buğdayı, Çedene Kahvesi, Ağın Leblebisi, Öküzgözü ve Boğazkere Üzümü ile Vişne Mermerinin tescili çok değerli olacaktır.
Ve aslında en can alıcı soru şu: Elazığ’ın çok sayıda değeri var ama niye ilgilenen yok. Bu işlerin sorumluluğu kimde?
Bu soruyu da cevaplandırmıştım. Önerim şuydu: İl Özel İdare bünyesinde, kurum ve kuruluşların temsilcilerinin de yer alacağı şekilde bir ofis kurulması. Bu ofisin asli işinin bu konuları takibi ve sonuçlandırması olması şeklindeydi. Ama konuyu kimse vazife edinmedi.
4 bin yıllık tarihi bir kentin mirasçısı olan şehrin bugün ancak 13 ürünü tescilliyken, ülkemizde bazı kasabaların tescilli ürün sayısı 60’ları bulmuş vaziyette.
Son olarak mevzuyu çok gelen sorulardan biriyle şöyle noktalayalım. Coğrafi işaret niçin önemlidir?
Günümüzde, beslenme konusunda tüketicilerin farkındalığının artmasına paralel olarak, tüketici tercihleri ve eğilimleri değişmeye başlamıştır. Tüketiciler gıda satın alımlarında etiket bilgisini önemsemeye, doğal, sağlıklı ve mevsimsel gıdayı talep etmeye ve gıdanın menşeini araştırma yoluna gitmeye başlamıştır. Yani NİŞ Pazar denen ve yüksek ücretle organik ürünlerin dünya pazarında dolaştığı bir alana girmenin biletidir. Bunun farkında olan AB bu pazarlar için ön şartı Coğrafi işaret olarak belirlemiştir. Türkiye’de son 25 yıllık süreçte bu hususla ilgili gelişim içindedir.
Son olarak Kalkınma Ajansları üzerinden devlet destekleri yerel ürünlerin ekonomik değere dönmesi hususunda yeni bir vizyon geliştirmiştir. Ki bu durum Coğrafi ürünlerin bu destek mekanizmalarında şehirleri öne çıkaracağı doğrultudadır.
Konunun çarpan etkilerine girip yumuşak koltuk sahiplerini bunalıma sokmak istemiyorum.
MHP Milletvekili Sayın Semih Işıkver’in Kayısı ısrarı kuru bir belgeyi Elazığ’a kazandırmaktan çok ötedir yani…
