Futbolda Token Piyasası

Günümüzde geleneksel futbolu özelliğini korumakla birlikte farklı yaklaşım ve uygulamalar ile karşılaşmaktayız. Bu uygulamalardan biri de “Taraftar Token”leridir. Token’lar her ne kadar futbolda uğur getiren totemler kadar mistik olmasa da, futbol dünyasında somut olarak yerini almayı başarmıştır.

Token (Jeton) Blockchain ekosisteminde dijital olarak transfer edilebilen varlıklar olarak tanımlanmaktadır. Bir token; değeri, hizmeti veya bir ürünü temsil edebilir. Blockchain teknolojisi söz konusu olduğunda üç ana token çeşidi vardır. Bunlar, hizmet token’ı, menkul kıymet token’ı ve hisse senedi token’ı olarak ifade edilmektedir.

Günümüzde token’lar, çoğunlukla Ethereum blok zinciri üzerinde yer almaktadır. Token’ın coin’den temel farkı, coin’in kendine ait bağımsız bir blok zincirine sahip olması, token’ın ise mevcut bir blok zinciri üzerine inşa edilmiş bir kripto para (jeton) olmasında yatar.

Bu gün futbol dünyasında çoğu kulüp, blockchain tabanlı Taraftar Token’lerinin ana avantajı olarak "hayran katılımını" vurgulamaktadır.

Avrupa'daki futbol kulüpleri, para toplamak ve taraftar katılımını artırmak için giderek daha fazla sanal token’lere "taraftar jetonlarına" yöneliyor. Blockchain dünyasına giren en son kulüp olan İspanyol şampiyon Barselona, ​​ iki saatten kısa bir sürede 1,2 milyon euro (1,3 milyon dolar) üretti. Her biri 2 avroya (2,20 $) satılan 600.000 Barselona kripto para bazlı token’lerle, hayranlarına kulübe özel anketlerde özel oy hakları veriyor ve onlara oyunları VIP misafirler olarak izleme veya oyuncularla buluşma dahil olmak üzere ödüller kazanma şansı vermektedir.

Spor için token piyasası bir çok ülkede ve ligde önemli ölçüde genişlemektedir. Kulüpler tarafından benimsenen blok zinciri çözümlerinin çoğu, kuruluşla taraftar etkileşimini artırmayı ve başka bir etkileşim biçimi olarak hizmet eden ürün veya hizmetler sunmayı amaçlamaktadır.

Brezilya futbol kulübü Vasco da Gama, bir tokenleştirme projesi için MBDA ( Mercado Bitcoin Digital Assets) ile bir anlaşma imzalamıştır. Her token, Vasco akademisinde eğitim almış ve eğitilmiş 12 oyuncuyla ilgili transfer ücretlerinin bir kısmına karşılık geleceği ifade edilmektedir. Proje, taraftarlara kulübe finansal olarak katkıda bulunma fırsatı sunmayı ve token sahiplerinin 12 oyuncunun transferleriyle ilgili finansal getiri elde etmelerini sağlamayı amaçlamaktadır.

Spencer Dinwiddie, NBA sözleşmesini tokenize ederek benzer bir proje gerçekleştirmişti. Jetonu piyasaya sürüldüğünde, planladığı değerin yalnızca %10'unu (1,3milyon$) artırmıştır.

Bitcoin (BTC) gibi kripto paralar, spor sektöründe yeni değil. Bazı NBA takımları, 2014 yılından beri biletler için bir ödeme yöntemi olarak BTC kabul etmeye başladı. O zamandan beri spor ve kripto arasındaki ilişkide hızlı gelişmeler görüldü. Bugün, dünyanın ilk spor token'ı kripto borsası olduğunu iddia eden şirket, spor odaklı ilk kripto para için alım satımları başlattı.

Singapur merkezli spor blockchain girişimi ve kripto borsa Chiliz.net, İtalyan futbol takımı Juventus tarafından oluşturulan blockchain token'ı Juventus Fan Token'ı (JUV), spor odaklı token platformu Socios.com iş birliği ile listelemeye başladı.

Socios Futbol kulüplerinin taraftarları ile etkileşimde olmaları için interaktif bir platform sayesinde taraftarın takımı yönlendirebilmesine, etkileşimde bulunmasına, iletişim kurmasına ve önerileri ile takımda söz hakkı sahibi olmasına olanak tanıyan bir platform olarak bilinmektedir. Türkiye’de yeni nesil bir futbol anlayışı oluşturmak isteyen Socios ilk olarak Türkiye’fe Galatasaray ile anlaşma sağlayarak Türk kulüplerinin dikkatini üzerine çekmeyi başarmıştır. Trabzonspor kulübü ($TRA) Taraftar Token’larını taraftar oylaması ve ödül platformu Socios uygulamasında piyasaya sürdü. 8 TL sabit fiyattan temin edilebilen 625.000 $TRA Taraftar Token’ın ilk arzı 5 dakikadan kısa sürede tükendi ve 5 milyon Türk Lirası gelir sağlamıştır.

Chiliz, şirketi spor ve eğlence token'ları için kripto borsa başlatıldığını Ocak 2020'de duyurmuştu. Dreyfus, Chiliz.net'in geleneksel kripto ürünlerine odaklanmayan ilk kripto borsa olacağını söylemişti.

Chiliz, 2020 yılında futbol kulüpleri tarafından oluşturulan birçok yeni token'ı listelemeyi planlamaktadır. “FC Barcelona ($BAR) Paris Saint-Germain ($PSG), Atlético de Madrid ($ATM), A.S. Roma ($ASR), Galatasaray ($GAL) CA Independiente ($IND) ve e-spor devi OG ($OG)” için taraftar token'ları Chiliz.net üzerinden alınıp satılabilecek.

Önümüzdeki yıllarda spor ve eğlence dünyasından birçok yeni taraftar token'ını listelenmesi planlanmaktadır.

Kulüplerin günümüzün dijitalleşen normalinde taraftarları ile yeni etkileşim aracı olarak dizayn edilen bu token’ları gerçek bir pazarlama dehası olarak görülmektedir. Özellikle Pandemi ile birlikte duran, iptal edilen, ertelenen spor müsabakaları sonrası kulüplerin taraftarları ile iletişimini sağlıklı ve yaratıcı bir şekilde devamını sağlayacak blokzincir tabanlı token’lar ile kulüpler için bir ek gelir kapısı da oluşmuş durumda. Tabi sadece gelir amaçlı değil, taraftarların da aktif olarak belirli konularda karar alma süreçlerine dahil edilmesi, bu bağlamda kendilerini takımın bir parçası olarak hissetmeleri ve sadakati artırıcı önemli bir araç olarak da görülmektedir.

Kaynaklar

1-https://uzmancoin.com/sozluk/token-nedir/

2-https://www.outlookindia.com/website/amp/sports-news-football-teams-turning-to-virtual-crypto-fan-tokens-to-raise-millions/355371

3-https://www.ledgerinsights.com/brazilian-soccer-blockchain-tokens-player-transfers/

4-https://www.geliyoobilisim.com/futbol-yeni-platform-socios-chiliz-token-blockchain-ile-modelini-dijitallestiriyor-ve-kalabalik-taraftar-yonetimi/

5-https://tr.cointelegraph.com/news/athletics-focused-crypto-exchange-lists-its-first-sport-token

6-https://www.btchaber.com/topluluk-token-uygulamasi-olarak-taraftar-tokenlari