1940 yılında Edson Arantes do Nascimento olarak dünyaya gelen, "Siyah İnci" ve "Kral" lakaplı futbol devi Pele, 1977'de futbolu bıraktı. FIFA tarafından 20. yüzyılın en büyük oyuncusu olarak adlandırılan Efsanevi Brezilyalı Pelé 29 Aralık 2022'de vefat etti.
Pele'nin yıldızı, 29 Haziran 1958'de İsveç'te Brezilya ile ilk FIFA Dünya Kupası şampiyonluğunu kutladığında henüz 17 yaşındayken yükselişteydi. Tüm zamanların en genç dünya şampiyonu futbol ödülünü kazanan oyuncular içerisinde yer aldı.
1957'de 16 yaşında Brezilya için forma giydi ve sadece bir yıl sonra İsveç'te ilk Dünya Kupası galipleri madalyasını aldı. FIFA Dünya Kupası'nı eşsiz üç kez kazandı ve 92 maçta 77 golle ortak bir ulusal rekor kırdı.
Ancak, tek başına istatistikler, Pele'nin dünya çapında önde gelen uluslararası futbolcular için çıtayı yükselten eşsiz yeteneğinin hakkını veremez. 1958 Dünya Kupası finalinde İsveç'e karşı virtüöz ilk golünden Brezilya'yı İtalya'ya karşı 4-1 galibiyetine taşıyan güçlü kafa vuruşuna kadar hiçbir oyuncu hız, temas, görüş ve klinik bitiriciliğin bu kadar eşsiz bir karışımını sergilememişti.
1962'de ülkesinin Şili'deki unvanını korumasına yardım etti ve ardından hâlâ Pelé'nin en önemli başarısı olarak kabul edilen 1970'te Meksika'da hat-trick yaparak tüm zamanların en iyi başarısını elde ederek Brezilya takımına kaptanlık yaptı (1).
Pele, 1962'de Güney Amerika takımının kadrosunda yer almasına rağmen, sakatlığı nedeniyle turnuvanın çoğunu kaçırdı. Pele'nin muazzam yeteneği, takımını bir sonraki zafere taşıyarak 1970 yılında bir kez daha gözler önüne serildi ve onu üç Dünya Kupası kazanan tek oyuncu yaptı. Pelé, Dünya Kupası tarihinde bir Finalde gol atan en genç oyuncu, en genç hat-trick yapan oyuncu, en genç finalist ve en genç oyuncu oldu (2).
Pele ile ilgili bir başka önemli gelişme ise New York Cosmos kulübünde yaşandı. Amerikalılara futbolu sevdirmek, geliştirmek ve bir Amerikan Rüyasını gerçekleştirmek amacıyla yola çıkan ve Atlantic Records'un sahibi olan Türk işadamları Ertegün Biraderler, Warner Brothers'ın patronu Steve Ross ile birlikte Cosmos Club'ı (1970) kurdular.
New York Cosmos, Pele'nin transferinden sonra fenomen oldu. Daha ilk maçta seyirci sayısı 15 bini geçti. 1970-1985 yılları arasında New York Giants Stadyumu'nu kullanan takım, 14 Ağustos 1977'de New York Cosmos ile Fort Lauderdale arasında oynanan maçta 77 bin 631 biletli seyirciyle zirveye ulaştı. 1 Ekim 1977'de Giants Stadı'nda 77 bin seyircinin katılımıyla Cosmos ile Santos arasında büyük bir jübile oynandı ve maçı Cosmos, Pele'nin golüyle 2-1 kazandı. Jübilenin en unutulmaz anı, Pele'nin saha boyunca omuzlarında taşınmasıydı. Aktif futbol kariyerini noktalayan Pele, yeşil sahaları bir Türk'ün, Yasin Özdenak'ın omuzlarına bıraktı (3).
1999'da, Santos oyuncusu ve Brezilya'nın en saygı duyulan yıldızı, önceki Ballon d'Or kazananları arasında yapılan bir ankette yüzyılın oyuncusu seçildi. Aynı yıl olağanüstü performans sergileyerek Ona 'Kral' dediler ve yüzü dünya futbolunun en tanınan yüzlerinden biri oldu.
Pele, tüm zamanların en büyük futbolcusu olarak kabul ediliyor. 1999 yılında Uluslararası Olimpiyat Komitesi tarafından “Yüzyılın Sporcusu” ve Uluslararası Futbol Tarihi ve İstatistikleri Federasyonu (IFFHS) tarafından “Yüzyılın Dünya Oyuncusu” seçildi.
Pele, UNESCO Spor Şampiyonu sıfatıyla Meksika, Guatemala, Kolombiya ve Brezilya gibi çok sayıda ülkeyi ziyaret etti. Futbolun ortak dili aracılığıyla, sporun barış ve bütünleşme aracı olarak tanıtımına katıldı (4).
Pele olarak bilinen Edson Arantes Do Nascimento, sporu teşvik etme ve dezavantajlı çocuklara yardım etme konusundaki olağanüstü taahhüdünün ışığında, Nisan 1994'te UNESCO Spor Şampiyonu olarak atandı.
1994'ten itibaren hem BM Çocuklara Yardım Fonu UNICEF'in İyi Niyet Elçisi hem de UNESCO Spor Şampiyonu olarak emekliliğinde hatırı sayılır bir zamanını BM'yi ve çalışmalarını desteklemeye adadı. Ayrıca, herkes için daha sürdürülebilir bir geleceğe adanmış ilk büyük küresel kalkınma ve çevre zirvelerinden biri olan, 1992'de Rio de Janeiro'da düzenlenen çok önemli BM Dünya Zirvesi için İyi Niyet Elçisi olarak atandı (5).
Dünyanın gelmiş geçmiş en iyi sporcuları arasında yer alan Pele, Maslow’un İnsan İhtiyaçları Teoreminin en üst seviyesi olan “Kendini Gerçekleştirme” zirvesine ulaşarak,futbol tarihine Pele Felsefesini miras bırakarak aramızdan ayrıldı…
Kaynaklar
(1).https://www.uefa.com/insideuefa/about-uefa/news/027c-16f1adaf7efc-503a8fb49008-1000--football-world-mourns-brazil-legend-pele/
(2) https://www.fifa.com/about-fifa/organisation/news/pele-immortal-forever-with-us
(3). http://turkishlifenews.com/american-dream-of-turks-new-york-cosmos/
(4). https://en.unesco.org/goodwill-ambassadors/pele
(5). https://news.un.org/en/story/2022/12/1132087
Mehmet Şağbanşua
Büyüklerinize Sorun!
Etem Yalın
AYNADA KİMİ GÖRÜYORSAN LİDERİN ODUR!
Prof.Dr.Mehmet Çavaş
BATI, İSVEÇ ÜZERİNDEN NE PLANLANIYOR?
Prof.Dr. Sebahattin Devecioğlu
Dünya Futbolunda Seçim
Erhan Dabak
Musibetlerden ne zaman ders çıkartacağız
Veli Aksu
Yarı Yıl Tatili
Yakup Baş
Hayvancılıkta 2023
Mustafa Balaban
MEYDAN DÜZENLEMELERİ VE ANITSAL YAPILARIMIZIN DURUMU
Hayri Günay
CUMA GÜNÜ
