Cenab-ı Allah insanı, akıl sahibi olarak yaratmış ve bu özelliği ile diğer canlılardan ayırmıştır. Akıl, insanın en değerli hazinesi olup onu bilinçli bir şekilde kullandığında, hayatın her alanında başarı ve mutluluğun anahtarı olmaktadır. Doğru düşünmek, sağlıklı kararlar almak ve karşılaşılan sorunlara etkili çözümler üretmek, ancak aklın doğru bir şekilde kullanılmasıyla mümkündür. Çünkü akıl, bireyin olayları sorgulamasını, neden-sonuç ilişkisi kurmasını ve bilinçli tercihler yaparak hem kişisel hem de toplumsal gelişime katkı sunmasını sağlamaktadır. Duyguların esiri olmak yerine aklı rehber edinmek, insanın daha dengeli, adil ve bilinçli bir şekilde, kula kul olmadan yaşamını sürdürmesini mümkün kılmaktadır. Ne yazık ki, toplum tarafından kabul gören kutsal değerler ve çeşitli ideolojiler üzerinden oluşturulan biat kültürü, aklı devre dışı bırakmış, aklın yerine teslimiyet ve itaat anlayışını getirerek insanı kula kul etmiştir. Bu anlayış, bireylerin ya da toplulukların sorgusuz sualsiz bir otoriteye körü körüne bağlanmalarına neden olmuş ve insanı, yaşamın asıl gayesinden uzaklaştırmıştır. Tarihi sürece bakıldığında monarşik, teokratik ve otoriter rejimler ile yönetilen toplumlarda yaygın olarak görülen biat kültürü, günümüz modern toplumlarında da siyasi, dini ve kültürel gibi birçok alanda farklı şekillerde tezahür etmektedir. Oysaki bir toplumda bireylerin özgür düşünmesi, sorgulama yetisi ve olaylara eleştirel yaklaşımı, hem doğru sonuçlara ulaşma hem de toplumun gelişim ve değişimi açısından oldukça önemlidir. Ancak biat kültürü, bu unsurların önüne geçerek bireylerin olayları analiz etme, sorgulama ve farklı perspektiflerden değerlendirme becerilerini yok ederek, aklın ve hür iradenin kullanımını engellemektedir. Yapılan bilimsel çalışmalar, özgür düşüncenin baskılandığı toplumlarda bireylerin karar alma süreçlerinde dış yönlendirmelere daha açık olduğunu ve kendi başlarına karar almakta zorlandıklarını göstermektedir. Bu durum, yalnızca özgüven eksikliğine yol açmakla kalmayıp, aynı zamanda toplumun sağlıklı kararlar almasını, demokratik süreçlere katılımını engelleyerek demokrasinin sağlıklı bir şekilde işleyişini de zorlaştırmaktadır. Biat kültürünün hâkim olduğu toplumlarda oluşan tarafgirlik taassubunu her alanda fırsata dönüştüren menfaatperestler, yaptıkları algılar ve kitlelere uygun olarak geliştirdikleri sloganik söylemler üzerinden, toplumu çok kolay bir şekilde manipüle ederek yönlendirmektedir. Bununla birlikte otorite sahiplerinin denetim mekanizmalarından bağımsız hareket etmelerini, keyfi uygulamalar ve keyfi kararlar almalarını kolaylaştırarak kurdukları saltanatların devam etmesini sağlamaktadır. Bu durum, hukukun üstünlüğünü yok ederek toplumsal eşitsizliği ve adaletsizliği derinleştirmekte ve sosyal barışı bozmaktadır. Ayrıca, eleştirel düşüncenin ve katılımcılığın geri plana atılmasını sağlayarak, toplumun statik bir yapıya bürünmesine neden olmaktadır. Demokratik toplumlarda sosyal, siyasi ve içtimai yapı, çoğulcu ve katılımcı bilince dayalı işlerken, bu bilincin gelişmesinde bireylerin özgür düşünceye sahip olması, aklını ve iradesini kullanması büyük önem taşımaktadır. Sosyolojik alanda yapılan çalışmalar, bir toplumda değişimin önündeki en büyük engellerden birinin geleneksel otoriteye körü körüne bağlılık ve biat kültürü olduğunu, bu toplumların yeniliğe, gelişim ve değişime kapalı olduklarını göstermektedir. Siyasal bilimcilerin yaptıkları araştırmalar ise, biat kültürünün otoriter rejimlerin güçlenmesini kolaylaştırdığını ve demokratik süreçleri zayıflatarak demokrasi adı altında krallıkların kurulmasına zemin hazırladığını ortaya koymaktadır. Sonuç olarak, biat kültürü bireysel ve toplumsal yaşam üzerinde derin etkileri olan bir olgu olup cehalet ile bütünleştiğinde, bunun tamamen yok edilmesi mümkün görünmemektedir. Ancak geliştirilen toplumsal bilinç ile etkisinin azaltılması mümkündür. Bu nedenle özgür düşüncenin sessiz katili olan biat kültürünün, toplumsal etkilerini azaltmak için bireylerin analitik düşünme ve sorgulama becerileri geliştirilerek karar alma süreçlerine aktif katılımı sağlanmalıdır. Bununla birlikte araştıran, sorgulayan ve eleştiren nesiller yetiştirilerek, bu anlayış toplumsal kültüre dönüştürülmelidir. Bu bakış açısıyla şekillenen toplumsal yapının, özgür düşünen, vicdanıyla hareket eden ve bilgiyle aydınlanan bireyleri, geleceği aklın ve bilimin ışığında şekillendirecektir…
