Uluslararası Spor Güvenliği Merkezi (ICSS), küresel, bağımsız ve kar amacı gütmeyen bir kuruluştur. ICSS, Sorbonne-ICSS Spor Bütünlüğü Araştırma Programı (2012-2014) kapsamında spor müsabakalarının manipülasyonunun boyutuna ilişkin ilk araştırmayı başlatmaktan, sporun korunmasına ilişkin farklı alanlarda gelişmiş politikaların geliştirilmesine yol açan uluslararası kuruluşlarla çalışmaya kadar proje genişletme ve ortaklarıyla iş birliği içinde yeni programlar oluşturarak etki yaratmaya devam ediyor.
Birleşmiş Milletler Yolsuzlukla Mücadele Sözleşmesine Taraf Devletler Konferansı (Doha, Katar, 15-19 Aralık 2025) COSP11'de, Uluslararası Spor Güvenliği Merkezi (ICSS) ve Katar İdari Kontrol ve Şeffaflık Kurumu (ACTA), sporda yolsuzlukla mücadelede yapay zekanın (AI) kullanımına ilişkin kılavuzu tanıttı; bu, sporu yolsuzluktan korumak için AI'yı kullanmaya yönelik dünyanın ilk çerçevesidir.
ACTA’nın desteğiyle geliştirilen ve küresel bütünlük uzmanlarının katkılarıyla hazırlanan kılavuz, yapay zekanın maç manipülasyonunu, mali dolandırıcılıkları nasıl tespit edebileceğini, soruşturabileceğini ve önleyebileceğini ve etik ve insan haklarını korurken sporda şeffaflığı nasıl güçlendirebileceğini inceliyor.
Spor Alanında Yolsuzlukla Mücadelede Yapay Zekânın Kullanımına İlişkin Kılavuzu; finansal suçlar, kolluk kuvvetleri ve kamu yönetimi alanlarındaki kanıtlanmış uygulamalardan yararlanarak, sporda yolsuzluğu ve ciddi suçları önlemek, tespit etmek ve soruşturmak için yapay zekâdan yararlanmaya yönelik yapılandırılmış, sektörler arası bir çerçeve sunmaktadır.
Spor Alanında Yolsuzlukla Mücadelede Yapay Zekânın Kullanımına İlişkin Kılavuzunun yönetici özetinde;
“Sporda yolsuzluk, dürüstlüğü, adil oyunu ve kamu güvenini zedeleyen küresel ve çok yönlü bir sorundur. Maç manipülasyonu, yasadışı bahis, mali dolandırıcılık, rüşvet ve kara para aklama gibi suç eylemleri, sporun bütünlüğünü her düzeyde tehdit etmeye devam etmektedir.
Yapay zekâ, sporda yolsuzluk ve ilgili ciddi suçlarla mücadelede güçlü bir araç olarak ortaya çıkmaktadır. Sporda yolsuzluğun önlenmesi, tespiti ve soruşturulması için üst düzey fırsatlar sunarak, spor bütünlüğünde yeni bir dönemin başlangıcını işaret etmektedir. Bununla birlikte, avantajlarının yanı sıra, yapay zekânın kullanımı, teknolojinin çağdaş spor ortamının içsel değerlerini ve ilkelerini korumasını sağlamak için dikkatlice ele alınması gereken kritik yasal, etik ve teknik zorlukları da beraberinde getirmektedir.
Katar İdari Kontrol ve Şeffaflık Otoritesi'nin (ACTA) stratejik liderliğinde Uluslararası Spor Güvenliği Merkezi (ICSS) tarafından geliştirilen bu kılavuz, sporda yolsuzlukla mücadelede yapay zekâdan yararlanmak için kapsamlı bir çerçeve sağlamak üzere mevcut düşünce ve diğer sektörlerin deneyimlerinden yararlanmaktadır. Bu çalışma, şeffaflık, hesap verebilirlik ve etik yönetişime odaklanarak, yapay zekânın yolsuzlukla mücadele çerçevelerine entegrasyonuna ilişkin fırsatları, riskleri ve en iyi uygulamaları ele almaktadır.” şeklinde ifade edilmektedir.
Raporun sonuç Kısmında;
“Yapay zekâ, yolsuzluğun geliştiği ve şeffaf, kapsayıcı ve sorumlu bir şekilde kullanıldığında başarılı olacağı örtük alanları aydınlatmak için araçlar sunuyor.
Zorluk, her yeni algoritmayı benimsemek değil, güven inşa etmektir: teknolojinin adaleti artırdığına, denetimin adaleti sağladığına ve dürüstlüğün nihai hedef olmaya devam ettiğine dair güven.
Spor ekosistemindeki paydaşlar-federasyonlar, hükümetler, araştırmacılar, sporcular ve teknoloji sağlayıcıları- artık somut adımlar atmalıdır:
• Bu kılavuzda özetlenen yol gösterici ilkelere bağlı kalın.
• Etik yapay zekâyı mümkün kılan kurumsal çerçevelere ve insan kapasitesine yatırım yapın.
• Sınırlar ve rekabet seviyeleri arasında bilgi, veri ve kaynakları paylaşın.
• Birbirinizi en yüksek şeffaflık ve hak koruma standartlarına göre sorumlu tutun.
Spordaki yolsuzluk gelişmeye devam edecektir. Bu nedenle yapay zekâ sistemleri statik çözümler olarak değil, sürekli yatırım, düzenli değerlendirme ve hem başarılardan hem de başarısızlıklardan ders çıkarma isteği yoluyla öğrenen, gelişen ve ortaya çıkan tehditlere yanıt veren uyarlanabilir araçlar olarak tasarlanmalıdır.
Sporun bütünlüğünü savunmaya kendini adamış kişiler yapay zekâyı etik ve etkili bir şekilde kullanabilirlerse, bu yenilik ve bütünlüğün birbirini nasıl güçlendirdiğine ve rekabetin kamu yararına hizmet edebileceğine dair güveni nasıl yeniden tesis ettiğine dair küresel bir model haline gelebilir.
Araçlar mevcut. Yol haritası açık. Geriye kalan, sporun bütünlüğünün geleceğinin hem teknolojik yetenek hem de sarsılmaz etik temeller üzerine inşa edilmesini sağlamak için kolektif irade ve sürdürülen bağlılıktır”. İfadelerine yer verilmektedir.
Kaynaklar:
