Harput’tan kopup şehre inen ama kökünü asla unutmayan ailelerin kurduğu bir mahalledir Kortikoğlu.
Burası evlerin değil, insanların; betonun değil, hatırın yan yana durduğu bir yerdir.
Harput’un eteklerinde, ilk zamanlar Gazdamı olarak anılan, sonraları resmî adıyla Kortikoğlu Mahallesi diye bilinen bir yer vardır. Burası yalnızca birkaç sokaktan, birkaç evden ibaret değildir. Burası; kökü Harput’a dayanan ailelerin, hatıraların, alın terinin ve sessizce yaşanmış hayatların ortak adıdır.
Bizim ailemiz de o ailelerden biridir.
Harput’un yerli ailelerinden Koçdemir ailesinin bir ferdi olarak bu satırları yazıyorum. Dedelerimin, atalarımın ayak izlerinin dolaştığı sokaklardan, çocukluğunu bu yamaçlarda geçirmiş bir babanın evladıyım. Büyüklerimizin lakabı “Koçali” idi; zamanla dillerde değişti, bugün bana “Koçe Ahmet” derler. Bu lakaplar bile bu toprakların insanı nasıl sahiplenip bağrına bastığının bir nişanesidir.
Gazdamı İsmi Nereden Gelir?
Yaklaşık 80 yıl önce, Harput’tan şehir merkezine doğru inildiğinde, bugünkü Kortikoğlu Mahallesi’nin bulunduğu alan henüz yeni yeni yerleşilen bir yerdi. O dönemlerde belediyenin şehir içi hizmetleri bu bölgede yoğunlaşmış, özellikle gaz dağıtımı burada yapılmaya başlanmıştı.
Mahalle sakinleri, Harput’tan aşağıya indiklerinde bu bölge için
“gaz dağıtılan yer”,
“gaz damının olduğu yer” anlamında Gazdamı demeye başladı.
İsim buradan geldi; halkın diliyle, halkın ihtiyacından doğdu. Zamanla mahalle büyüdü, düzenlendi ve resmî olarak Kortikoğlu Mahallesi adını aldı. Ama Gazdamı ismi, bugün hâlâ eskilerin dilinde, hatıralarda yaşamaya devam eder.
Harput’tan Gazdamı’na Uzanan Yerleşme Hikâyesi
Zamanında Harput’ta yaşayan birçok aile, hayatın akışıyla birlikte şehir merkezine inmeye başladı. Kimi geçim için, kimi çocuklarının eğitimi için… Ama Harput’tan kopmadılar; Harput’u yanlarında getirdiler.
İşte Kortikoğlu – eski adıyla Gazdamı – böyle doğdu. Harput kültürünü, Harput ahlakını, Harput komşuluğunu taşıyan aileler burada yeni bir mahalle kurdu. Aynı soydan gelenler, akrabalar, tanıdıklar… Bir mahalleden öte, büyük bir aileydi burası.
Kortikoğlu’nun Eski Günleri ve Komşuluklar
Eskiden Kortikoğlu’nda kapılar kilitlenmezdi. Komşunun çocuğu senin çocuğundu, senin derdin komşunun derdiydi.
Bir evde yemek pişse kokusu sokağa yayılır, bir tas fazla yapılırdı. Hastası olanın kapısı çalınır, düğünü olanın evi dolar taşardı. Saygı vardı, edep vardı, büyüklerin sözü dinlenirdi. Mahalle, insanı terbiye ederdi.
Kortikoğlu Çeşmesi ve Mahallenin Simgeleri
Mahallenin belleğinde önemli bir yer tutan Kortikoğlu Çeşmesi, sadece su akan bir taş yapı değildi.
O çeşme; sabah erkenden testisini dolduran anaların, yaz sıcağında yüzünü yıkayan çocukların, sohbet eden ihtiyarların tanığıydı. Çeşmenin başında edilen sohbetler, bazen bir ömürlük dostluklara dönüşürdü. Bugün susmuş olabilir ama hafızamızda hâlâ akmaktadır.
Harput ile Şehir Merkezi Arasındaki Bağ
Kortikoğlu, Harput’tan kopuk değildir; tam tersine Harput’un şehirle kurduğu köprüdür.
Harput’un maneviyatı, kültürü, dili ve insan ilişkileri bu mahalle üzerinden şehre taşınmıştır. Şehir büyürken Harput’un özü bu sokaklarda yaşamaya devam etmiştir.
Ata Toprağına Aidiyet ve Özlem
Ata toprağı dediğin şey, sadece tapuda yazan bir yer değildir.
Orası; dedenin duasıdır, ninenin gözyaşıdır, babanın çocukluk anısıdır.
İnsan nereye giderse gitsin, gönlünün bir yanı hep orada kalır. Benim için Kortikoğlu, Harput’un eteğinde duran bir mahalleden öte; kim olduğumu hatırlatan bir yerdir.
Bugünün Gençlerine Bir Söz
Harputlu ailelerin gençlerine söyleyecek sözümüz var:
Kökünüzü unutmayın. Hangi evden, hangi sokaktan, hangi mahalleden geldiğinizi bilin. Dedelerinizin yürüdüğü yolları küçümsemeyin. Bu topraklar sizi siz yapan değerlerle yoğruldu. Modern hayat sizi başka yerlere savurabilir ama kimliğinizi kaybetmeyin.
Mahallenin Korunması
Kortikoğlu sadece binalardan ibaret değildir.
Bu mahalle korunmalıdır; anılarıyla, isimleriyle, çeşmesiyle, sokaklarıyla… Çünkü bir mahalle kaybolursa, bir hafıza da kaybolur.
Ben, Harputlu bir ailenin evladı olarak; Koçdemir ailesinin bir ferdi, “Koçe Ahmet” olarak bu satırları yazarken şunu söylüyorum:
Mahalleler yaşarsa şehir yaşar.
